Rehabilitacija plućnih bolesnika je terapijski koncept namijenjen prvenstveno onim pulmološkim pacijentima kod kojih se, i pored optimalne medikamentozne terapije, ne mogu postići zadovoljavajući rezultati. Kod mnogih pulmoloških oboljenja, a posebno kod hronične opstruktivne bolesti pluća (HOPB), otežano disanje (dispnea) je simptom zbog koga pacijenti najviše pate i zbog kojeg se javljaju ljekaru. Ove smetnje se javljaju u miru a posebno pojačavaju pri fizičkom naporu, a najčešća reakcija na otežano disanje je smanjenje fizičke aktivnosti.
Cilj pulmološke rehabilitacije je smanjenje simptoma i poboljšanje kvaliteta života ljudi sa hroničnim plućnim bolestima. Navedeno se postiže kroz poboljšanje mišićne snage i izdržljivosti te kroz obuke i savjetovanja pacijenata da vježbe i tehnike samopomoći naučene u toku rehabilitacije nastave provoditi kod kuće.
Na pulmološku rehabilitaciju se prvenstveno upućuju:
- Pacijenti sa hroničnom opstruktivnom bolesti pluća (HOPB);
- Pacijenti sa bronhijalnom astmom (svi oblici astme);
- Pacijenti nakon postoperativnih tretmana na grudnom košu;
- Pacijenti koji imaju druge pulmološke bolesti kod kojih se uz primjenu medikamentozne terapiju nije mogao postići odgovarajući rezultat.
Pulmološka rehabilitacija obuhvata:
- Medikamentoznu terapiju.
- Intenzivnu individualnu i grupnu trening terapiju (fizički trening) u okviru koje se provode: disajna gimnastika, trening disajne muskulature, trening jačanja mišićne snage (tegovi, thera-band trake, lopte), trening izdržljivosti (ergometar, tredmil traka), nordijsko hodanje, obuka hoda stepenicama, sport terapija, kružni trening, trening na vibracionoj platformi, trening mišića karličnog dna, igre prilagođene stanju pacijenta.
- Liječenje i profilaksa osnovne bolesti (npr. profilaksa osteoporoze).
- Obuku provođenju aktivnostima svakodnevnog života (ADL).
- Postupke za oslobađanje od šlajma – inhalacija, perkusija, asistirana drenaža, drenažni položaji.
- Individualnu i grupnu psihosocijalnu podršku.
- Posebna vrijednost se pridaje edukaciji pacijenata koja obuhvata:
- HOPB školu (za pacijente sa hroničnom opstruktivnom bolešću pluća).
- Školu za pacijente oboljele od astme.
- Školu o ishrani i savjete jer je neishranjenost usljed pulmološke bolesti (respiratorna kaheksija) česta komplikacija.
- Školu trajne terapije kisonikom (samo za pacijent koji su na trajnoj terapiji kiseonikom).
Cilj edukacije ja da se pacijent detaljno informiše o svojoj bolesti i mogućnostima njenog liječenja, pravilnom uzimanju „pumpice“ kao i da nauči da ,,živi sa svojom bolešću“. Posebno je važno obučiti pacijenta da pravovremeno prepozna simptome pogoršanja i, u slučaju da do pogoršanja dođe, sam sebi pruži prvu pomoć.
Uz adekvatnu medikamentoznu terapiju i rehabilitaciju poboljšava se kvalitet života hroničnih plućnih bolesnika, smanjuje se broj hospitalizacija kao i njihova dužina. Pacijenti manje pate od osjećaja gušenja, osjećaju se snažniji i izdržljiviji te im je kvalitet života znatno bolji.
